Στην κατασκευή μουσικών οργάνων, είναι φυσικό με το πέρασμα του χρόνου να εντάσσονται και νεότερα υλικά και ανάλογες τεχνικές, εκτός των γνωστών, παραδοσιακών. Τα νέα αυτά υλικά, ξεκινούν σαν ένα φιλόδοξο πείραμα που ο χρόνος και η πρακτική τους αποδοχή από κατασκευαστές και μουσικούς, άλλοτε τα καταξιώνει και άλλοτε όχι!
Ενα τέτοιο υλικό, είναι αυτό που βλέπετε. Λέγεται Nomex honeycomb και προέρχεται από την αεροναυπηγική ! Πρόκειται γιά φύλλα από συνθετικό χαρτί σε σχήμα κυρήθρας, εμποτισμένα με φαινολικές ριτήνες (poly-aramid-kevlar). Είναι σταθερό, ελαφρύ και με μεγάλη αντίσταση στη θερμότητα.
Το υλικό αυτό, πρωτοχρησιμοποιήθηκε στην κατασκευή της κλασσικής κιθάρας από τον Γερμανό κατασκευαστή Mathias Damman, πρίν μία περίπου δεκαετία. Τα αποτελέσματα ήταν αρκετά εντυπωσιακά, ώστε αυτή η τεχνική να καταξιωθεί και να υιοθετηθεί από αρκετούς κατασκευαστές. Στην Ελλάδα, έχει ήδη χρησιμοποιηθεί από τουλάχιστον τρείς οργανοποιούς στην κατασκευή της κιθάρας. Πρόσφατα τη χρησιμοποίησε και ο γνωστός Τούρκος κατασκευαστής Faruk Türünz, στην κατασκευή του ουτιού. Εδώ μπορείτε να δείτε μερικά βίντεο από πρόσφατη παρουσίαση που έκανε, με όργανα κατασκευασμένα με αυτή την τεχνική: http://farukturunz.blogspot.com/2008/11/double-soundboard-presentation-videos_21.html
Η τεχνική αυτή, αφορά το καπάκι του οργάνου, που δεν κατασκευάζεται από ένα, συμπαγές κομμάτι ξύλου (συνήθως ερυθρελάτης). Το καπάκι πλέον αποτελείται από δύο κομμάτια ξύλου, που ενδιάμεσα έχει παρεμβληθεί αυτό το υλικό. Πρόκειται δηλαδή γιά ένα σύνθετο, διπλό καπάκι, ίδιου περίπου πάχους με ένα συμπαγές. Αυτά που επιτυγχάνουμε με αυτή, την πολύ δύσκολη στην εφαρμογή της τεχνική, είναι τα εξής :
1. Ελαφρύτερο καπάκι, κατά 10-15%.
2.Μεγαλύτερη ομοιογένεια στην παλλόμενη επιφάνεια.
3. Μεγαλύτερη αντοχή στην παραμόρφωση.
4.Δυνατότητα ελαφρύτερης εσωτερικής ενίσχυσης.
5.Αλλαγή κάποιων ακουστικών ιδιοτήτων του καπακιού.
Όπως κάθε νέα τεχνική, χρειάζονται αρκετά πειράματα ώστε να ρυθμιστούν εκ νέου όλες οι παράμετροι της κατασκευής. Ξεκίνησα τις δοκιμές με αυτό το υλικό, πρίν δύο χρόνια. Απ`ότι ξέρω, είναι η πρώτη εφαρμογή του σε ένα Ελληνικό παραδοσιακό έγχορδο : το μπουζούκι.
Στο πρώτο αυτό όργανο, το καπάκι είναι από έλατο, με τον παραδοσιακό οπλισμό των τριών, παράλληλων καμαριών. Το υλικό Nomex έχει παρεμβληθεί ενδιάμεσα.
Στο δεύτερο όργανο, έχουν γίνει αρκετές επί πλέον παρεμβάσεις. Ενώ εξωτερικά το καπάκι είναι από έλατο, εσωτερικά έχει χρησιμοποιηθεί κέδρος. Επί πλέον, έχουν κρατηθεί μόνο τα δύο καμάρια, πάνω και κάτω από την ακουστική τρύπα, ενώ το τρίτο έχει αντικατασταθεί από πέντε ακτινικά.
Και στα δύο όργανα, το ηχείο είναι φτιαγμένο από παλίσσανδρο και σφένδαμο και το μπράτσο από κέδρο Ονδούρας.
Η καινούργια αυτή τεχνική, δίνει νέα διάσταση στον ήχο των οργάνων, χωρίς να αλλάζει ουσιαστικά τον χαρακτήρα τους. Ο ήχος που προκύπτει είναι πλούσιας, δυνατός και διαυγής και με μεγάλη ομοιογένεια σε όλες τις περιοχές. Η πρόβλεψη -μιά και δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από την εφαρμογή αυτής της τεχνικής στα παραδοσιακά όργανα- είναι ότι και το καπάκι, θα παραμείνει σταθερότερο σε μεταβολές στη διάρκεια του χρόνου.
Δεν ξέρω πόσο μεγάλη έκταση θα πάρει η εφαρμογή αυτής της τεχνικής στην κατασκευή των παραδοσιακών οργάνων, κυρίως λόγω των δυσκολιών της εφαρμογής της. Τα πρώτα αποτελέσματα όμως, είναι περισσότερο από ενθαρυντικά…
Ετικέτες: διπλό καπάκι, kevlar, Nomex honeycomb, poly-aramid
ΝΙΚΟΣ ΦΡΟΝΙΜΟΠΟΥΛΟΣ 
21 Μαΐου, 2009 στο 7:12 μμ |
Ο Νίκος μου έδωσε την ευκαιρία να παίξω με το ένα από τα δύο, όταν ήταν ακόμα άβαφτο. Ο ήχος είναι όπως ακριβώς τον περιγράφει!
Για το αν είναι πανέμορφα δεν χρειάζεται να πώ τίποτα…
24 Μαΐου, 2009 στο 1:49 πμ |
Προ ημερών, έπαιξα και με τα δυό τρίχορδα όργανα. Κατόπιν έπαιξα με ένα συμβατικό τρίχορδο. Δεν γνώριζα την τεχνική που έχουν κατασκευαστεί. Ακολούθως ο Νίκος με ρώτησε, τις παρατηρήσεις μου.
Για τα δύο πρώτα απάντησα ότι ο ήχος τους είναι ιδιαίτερος, πλούσιος, έχει όγκο, δίνουν την αίσθηση ενός vibrato στον απόηχο (όπως οργανα με επιπλέον οπές). Η διαφορά με το συμβατικό όργανο, ήταν εμφανής.
26 Μαΐου, 2009 στο 12:46 μμ |
Νίκο η εφαρμογή των καμαριών ακτινικά, σε σχέση με την κλασσική παράλληλη έχει, υποθέτω, επίδραση, όχι μόνο στην αντοχή του καπακιού, αλλά και στον ήχο. Έχουμε κάποια ένδειξη για το ποιά είναι τα αποτελέσματα αυτής της τεχνικής;
26 Μαΐου, 2009 στο 4:47 μμ |
Βεβαίως, οποιαδήποτε δομική αλλαγή της κατασκευής, έχει και άμεση επίδραση στον ήχο.
Η ιδέα ήταν ότι αυτός ο οπλισμός θα προσέφερε μεγαλύτερη ομογενοποίηση στη μεγάλη περιοχή του οργάνου, όπου διαμορφώνεται και ο πρώτος, κύριος συντονισμός (βλέπε άρθρο μου, μαζί με τον Γ.Παντελιά, στο διαδικτυακό περιοδικό «Κλίκα» ). Βέβαια η επίδραση των ακτινικών καμαριών επεκτείνεται και στους επόμενους συντονισμούς, άλλους βοηθώντας και άλλους όχι, ανάλογα με το αν η κάθε ακτίνα πέφτει σε κόμβο η σε κοιλία κάποιου συντονισμού. Προβάλοντας νοητά τον ένα συντονισμο επάνω στον άλλο, μπορεί κανείς να καταλάβει πως είναι πρακτικά αδύνατο να τους βοηθήσεις όλους , τοποθετώντας τις ακτίνες μόνο σε κόμβους, γιά παράδειγμα. Η προσπάθεια λοιπόν ήταν να βοηθήσω αυτούς που εγώ θεωρώ σημαντικότερους.
Γιά να μη σας ζαλίζω όμως με θεωρίες, που ούτως η άλλως χρειάζονται και εκτενέστερη ανάπτυξη, στην πράξη αυτός ο τρόπος ενίσχυσης φαίνεται να λειτούργησε αρκετά καλά! Η επανάληψη, η διασταύρωση των στοιχείων και ο ακουστικός έλεγχος των πειραμάτων, σύντομα περιμένω να δώσει και πιό απτά συμπεράσματα.
7 Απριλίου, 2011 στο 9:01 μμ |
Γεια σας κυριε Νικο! Οσον αφορα τα παραπανω πειραματα με τους δυο διαφορετικους οπλισμους στο καπακι, σχεδον 2 χρονια αργοτερα εχετε καταληξει σε καποιο συμπερασμα? Είναι καλυτερο ενα οργανο με αυτους του τροπους οπλισμου? Ευχαριστω!
10 Απριλίου, 2011 στο 11:23 πμ |
Όπως ξαναέγραψα, τα πρώτα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά.
Δυστυχώς, μέχρι στιγμής δεν έχω επαναλάβει το πείραμα, οπότε δεν έχω και πολλά νεότερα.
Χρειάζονται δε αρκετές επαναλήψεις και δοκιμές, ώστε να διαμορφώσεις ολοκληρωμένη άποψη για μια τεχνική.
Ωστόσο, μέχρι στιγμής μπορώ να πω πως οι μεγάλες διαφορές οφείλονται κυρίως στο διπλό καπάκι με το nomex και δευτερευόντως στο διαφορετικό οπλισμό.